O Psach, które jeżdżą Koleją

Od kilku lat obchodzimy Światowy Dzień Psa, który przypada 1 lipca każdego roku. Dziś świętować mogą wszystkie czworonogi, w tym te, które służą w różnego rodzaju formacjach mundurowych. Również w Straży Ochrony Kolei, gdzie służy blisko 100 owczarków pod opieką swoich przewodników. Już od prawie 80 lat SOK wykorzystuje psy służbowe na obszarach kolejowych, których czujność, szybkość i odwaga niejednokrotnie wspomogły funkcjonariuszy w ich trudnych działaniach. Psy służące w SOK podlegają kryteriom dotyczącym psów swoich ras według klasyfikacji Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI).
Autor tekstu
insp. Piotr Żłobicki
Data dodania
1 lipca 2023
Drukuj
Pobierz
O Psach, które jeżdżą Koleją

Pies jest nieocenionym wsparciem dla funkcjonariusza SOK, który pełni z nim służbę. Psy służbowe sprawdzają się szczególnie tam, gdzie zawodzą zmysły człowieka. Na specyficznym obszarze działania, jakim jest teren kolejowy, znajduje się wiele miejsc, w których pomoc czworonoga jest niezastąpiona. Psy wspólnie z funkcjonariuszami SOK nadzorują szlaki kolejowe i przesyłki wagonowe. Towarzyszą w czasie patroli w pociągach i na dworcach kolejowych. Pies funkcjonariusz potrafi zarówno zatrzymać i unieszkodliwić przestępców, jak i pełnić funkcje obronne. Należy pamiętać, że pies służbowy w Straży Ochrony Kolei, jak i we wszystkich formacjach mundurowych, jest zaliczany do środków przymusu bezpośredniego.

Doskonały węch, słuch oraz zwinność i szybkość psów służbowych wykorzystywane są najczęściej na szlakach wzdłuż linii kolejowych. W czasie codziennej służby psy nierzadko pokonują dystans nawet kilkudziesięciu kilometrów. Patrole z psami wysyłane są w miejsca szczególnie zagrożone kradzieżami infrastruktury kolejowej, jak również do zabezpieczenia przemieszczających się uczestników imprez masowych. Psiemu funkcjonariuszowi może się przydarzyć wszystko, co człowiekowi, np. obsunięcie z nasypu, ale zwierzęta mają instynkt, który chroni je przed większością przykrych wypadków. Incydenty mogą zdarzyć się podczas przejazdu kibiców, kiedy to pies reaguje błyskawicznie na agresywne zachowanie pasażera. Jednak w większości przypadków sama jego obecność działa prewencyjnie.

Psy do służby są starannie selekcjonowane. Zwierzęta kupowane na potrzeby Straży Ochrony Kolei pochodzą wyłącznie z hodowli zarejestrowanych w ogólnokrajowej organizacji społecznej, której statutowym celem jest działalność związana z hodowlą rasowych psów. Do służby trafiają zwierzęta w wieku od 12 do 20 miesięcy. Największe szanse mają te, które nie boją się huku i szybo przyswajają polecenia przewodnika. Do służby najczęściej trafiają owczarki niemieckie, belgijskie i holenderskie. Wspomniane rasy psów wybiera się ze względu na wysokie predyspozycje, takie jak: inteligencja, posłuszeństwo, wysoka sprawność fizyczna, temperament i zachowanie. Owczarki to psy lojalne i dzielnie uczące się nawet najtrudniejszych komend.

Pies pełni służbę w Straży Ochrony Kolei nawet do 10 lat. Przepisy regulujące zasady postępowania z psami służbowymi w SOK nie określają górnej granicy wieku psa, który może pełnić czynną służbę. Obecnie w Straży Ochrony Kolei służy blisko 100 owczarków. Liczba psów w każdej komendzie jest inna. Zależy ona od wielkości i liczby gniazd psów służbowych, czyli wydzielonych terenów, na których stoją kojce i cała reszta psiego asortymentu. Tam mieszkają i wypoczywają w wolne dni od służby. Właścicielem wszystkich zwierząt jest Komenda Główna Straży Ochrony Kolei.

Zanim pies rozpocznie służbę, zarówno on, jak i jego przewodnik muszą przejść trzymiesięczne szkolenie. Jeśli funkcjonariusz ma już doświadczenie, wystarczy mu miesiąc. W tym czasie zwierzę i człowiek przyzwyczajają się do siebie, uczą się współpracy. Każdy człowiek i każdy pies jest inny, więc zgranie się jest ważne i nikt nie może służyć z cudzym podopiecznym. Szkolenie odbywa się w Ośrodku Szkolenia Zawodowego oraz Hodowli i Tresury Psów Służbowych w Zbąszyniu. Podczas szkolenia pies oswaja się też z warunkami, w których przyjdzie mu przebywać. Opanowuje zachowanie na torach, peronach, w pociągu i wszelkich terenach kolejowych. Nic nie może być dla niego zaskoczeniem, np. nagły dźwięk lokomotywy.

Specjalizacje psów Straży Ochrony Kolei dzielimy na dwie kategorie: patrolowo-obronne i patrolowo-tropiące. Podstawowe szkolenie przygotowuje psy do roli patrolowo-obronnej. Jeśli zwierzę wykazuje predyspozycje, wyuczone pod kątem tropienia śladów ludzkich, zostaje tzw. psem tropiącym. Podczas całej swojej służby na kolei pies przechodzi raz na dwa miesiące krótkie ćwiczenia doszkalające. Przy tej okazji zwierzę utrwala sobie, jak pokonywać tor przeszkód, bierze udział w obronie pozorowanej, kiedy to ćwiczy się atak na napastnika. Ponadto przydatność psa do służby jest corocznie weryfikowana podczas przeprowadzanej atestacji.

Psy służbowe SOK biorą udział we wspólnych szkoleniach z innymi służbami mundurowymi m.in. z Policją, Strażą Graniczną, Krajową Administracją Skarbową, Służbą Więzienną czy Żandarmerią Wojskową. Celem wspólnych szkoleń jest podniesienie wartości użytkowej psów, umiejętności praktycznej pracy przewodnika z psem, doskonalenie technik pozorowania dla pozorantów oraz wzajemna wymiana doświadczeń między przewodnikami z różnych służb mundurowych. Funkcjonariusze SOK wraz z psami służbowymi biorą też udział w ogólnopolskich zawodach z udziałem innych służb, w których osiągają wysokie wyniki.

Straż Ochrony Kolei systematycznie uczestniczy w szkoleniach organizowanych przez Polski Związek Instruktorów i Przewodników Psów Służbowych, który w swoim statucie ma współpracę szkoleniową w dziedzinie kynologii służbowej z Ośrodkami Szkolenia Przewodników i Tresury Psów Służbowych w kraju i za granicą. Niejednokrotnie na szkoleniach obecni są instruktorzy tresury i pozoranci z innych krajów m.in. z Czech, Słowacji czy Niemiec.

W Straży Ochrony Kolei psy służbowe przeznaczone są głównie do:

– patrolowania stacji i szlaków kolejowych,

– użycia jako środka przymusu bezpośredniego,

– pościgu i obezwładnienia osoby podejrzewanej o popełnienie przestępstwa,

– obrony przewodnika przed bezprawnym atakiem zagrażającym jego życiu lub zdrowiu,

– asekuracji przewodnika podczas czynności legitymowania,

– doprowadzenia osoby ujętej,

– udziału w zasadzkach bądź działaniach operacyjnych,

– przeciwstawienia się osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do porzucenia broni, materiału  wybuchowego lub usiłującej bezprawnie odebrać broń palną funkcjonariuszowi.

Przewodnikiem psa służbowego może zostać funkcjonariusz Straży Ochrony Kolei wykazujący się zamiłowaniem do zwierząt oraz posiadający odpowiednie predyspozycje do podjęcia dodatkowych czynności jako przewodnik psa służbowego. Musi wyrazić chęć podjęcia opieki nad psem i służby z psem oraz ukończyć kurs przewodnika psa w trybie przewidzianym w obowiązującym programie szkolenia.

Do obowiązków przewodnika psa służbowego należy między innymi utrzymanie psa w należytej czystości oraz dbanie o stan zdrowotny psa i jego kondycję fizyczną. Pielęgnacja psa ma na celu utrzymanie estetycznego wyglądu oraz zapobieganie chorobom. Psy czyszczone są poza kojcem, każdorazowo przed służbą i po jej zakończeniu. Psy żywione są karmą gotową suchą i karmą w puszkach. W uzasadnionych przypadkach stosuje się karmę tradycyjną gotowaną. Ponadto czworonogom podaje się witaminy na stawy, kości i sierść zgodnie z zaleceniami weterynaryjnymi.

Psy w Straży Ochrony Kolei korzystają z usług weterynaryjnych świadczonych przez gabinety weterynaryjne oraz lecznice dla zwierząt, na podstawie umów zawartych pomiędzy Komendą Główną Straży Ochrony Kolei a dedykowanymi do tego celu placówkami. W ramach umów psy objęte są kompleksowym leczeniem, jak również pełną gamą usług profilaktycznych. Ponadto na terenie Ośrodka Szkolenia Zawodowego oraz Hodowli i Tresury Psów Służbowych w Zbąszyniu znajduje się ambulatorium weterynaryjne umożliwiające zapewnienie pomocy doraźnej psom przebywającym w Ośrodku.

Decyzje o wycofaniu psa ze służby podejmuje specjalnie powołana komisja, która po zapoznaniu się z protokołem proponuje przekazanie psa dotychczasowemu przewodnikowi lub sprzedaż psa w drodze przetargu. W przypadku, kiedy pies służbowy został wycofany ze służby, a dotychczasowy przewodnik ze względu na swoje warunki bytowe nie wyraża zgody na opiekę nad nim lub nie został sprzedany w drodze przetargu, zwierzę trafia na zasłużoną ,,emeryturę’’ do Ośrodka Szkolenia Zawodowego oraz Hodowli i Tresury Psów Służbowych w Zbąszyniu. W odpowiednich warunkach pozostaje do końca swoich dni pod opieką wykwalifikowanych funkcjonariuszy i pracowników SOK.

Z okazji dnia psa wszystkim naszym czworonogom życzymy dużo zdrowia i sukcesów w służbie!

Udostępnij na Facebook
Udostępnij na X