Edukacja podstawą bezpieczeństwa przy torach

Obszar kolejowy jest terenem specyficznym, trudnym i rozległym, a poczekalnie dworcowe, perony oraz pociągi są miejscami bezpośrednio narażonymi na różnego rodzaju ataki. Na podstawie bieżącej analizy stanu zagrożenia przestępczości i wykroczeń należy wnioskować, że głównymi problemami dotyczącymi bezpieczeństwa na obszarach kolejowych oraz w pociągach są kradzieże i dewastacja elementów infrastruktury kolejowej, ale także zdarzenia chuligańskie, w których udział głównie biorą dzieci i młodzież. Układają oni na torach przeszkody, obrzucają pociągi kamieniami co może doprowadzić do wypadków i okaleczeń. Podejmują także działania celowe, będące próbami samobójczymi.

Na kursie podstawowym funkcjonariuszom SOK zwraca się szczególną uwagę na właściwe podejście do osób, których zachowanie świadczy o chęci popełnienia samobójstwa na obszarze kolejowym. Na zajęciach realizowany jest program szkoleniowy, w którym uwzględniona jest tematyka z zakresu wybranych działów psychologii. Funkcjonariusze są edukowani z elementów negocjacji, jak również z zasad komunikacji międzyludzkiej oraz uczulani są na taktowne zachowanie oraz indywidualne podejście do każdego przypadku. Cyklicznie przeprowadzane są także kursy doskonalące, podczas których przypominane są procedury odnoszące się do osób, u których zachowanie świadczy o chęci popełnienia samobójstwa.

Straż Ochrony Kolei, w oparciu o rejestrowane zdarzenia, realizuje programy ochronne, gromadząc i analizując zjawiska o zagrożeniach osób i mienia. Zmierza to do poprawy stanu bezpieczeństwa, a tym samym do wyeliminowania lub ograniczenia występowania negatywnych zdarzeń. Powiązane jest to z profilaktyką, która jest prowadzona w dwojaki sposób: angażując się od 2005 r. w kampanię „Bezpieczny przejazd – zatrzymaj się i żyj!”, a także w akcje happeningowe i symulacje wypadków z udziałem pojazdów szynowych, realizowanych wspólnie z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Od roku 2012 Komenda Główna SOK zaangażowała się także w kampanię pod hasłem ,,Zero tolerancji dla przechodzenia przez tory w miejscach niewyznaczonych”. Wspólnie z przedstawicielami miejscowych Zakładów Linii Kolejowych informuje społeczeństwo o zagrożeniach, wynikających z przebywania na obszarze kolejowym w miejscach niedozwolonych.        

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podróżnych, od czerwca 2012 roku Straż Ochrony Kolei uruchomiła całodobowy numer alarmowy 22 474 00 00, wykorzystywany do informowania mundurowych o zagrożeniach na terenach kolejowych.

SOK prowadzi także różnego rodzaju prelekcje i pogadanki w placówkach oświatowych, docierając z informacją do najmłodszych.

Funkcjonariusze SOK uświadamiają dzieciom, jak niebezpieczne mogą być zabawy na torach, czym grozi układanie przeszkód przed jadącym pociągiem lub inna częsta zabawa, polegająca na rzucaniu kamieniami w jadące pociągi. Sprawcy najczęściej nie zdają sobie sprawy z zagrożenia, jakie czynią. Wspólnie z PKP Polskie Linie Kolejowe S. A. cyklicznie SOK bierze udział w projekcie „Październik miesiącem edukacji”, docierając do jak największej liczby dzieci, poprzez organizację spotkań edukacyjnych w szkołach i przedszkolach. Uczymy zasad bezpiecznego przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych, rozpoznawania znaków czy edukowaniu o odpowiednim zachowaniu w rejonie torów.

Funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei urozmaicają spotkania filmami edukacyjnymi, grami, zabawami i konkursami, tak aby jak najlepiej dopasować materiały do danej grupy wiekowej. W trakcie zajęć uczestnicy otrzymują zeszyty edukacyjne, kolorowanki, odblaski i inne mini gadżety.

Od kilku lat Straż Ochrony Kolei wspólnie z Urzędem Transportu Kolejowego zajmuje się edukacją dzieci i młodzieży, biorąc udział w projekcie kampanii ,,Kolejowe ABC”- ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej skierowanej do najmłodszych uczestników ruchu. Jej celem jest propagowanie zasad bezpieczeństwa oraz wartości i wzorców związanych z odpowiedzialnym zachowaniem się na obszarach kolejowych, ze szczególnym uwzględnieniem stacji, przystanków i przejazdów kolejowych.

Mając na uwadze edukację najmłodszych, SOK aktywnie uczestniczy w licznych festynach, piknikach czy eventach organizowanych z okazji Dnia Dziecka. Szczególne działania funkcjonariusze SOK prowadzą podczas wakacji i ferii zimowych, czuwając nad bezpieczeństwem najmłodszych podróżnych. Większym nadzorem objęte są przejazdy kolejowo-drogowe, wiadukty, mosty kolejowe i stacje, by zapobiec wkraczaniu na nie osób postronnych – szczególnie dzieci i młodzieży. Wzmożone patrole Straży Ochrony Kolei, zapewniają również bezpieczeństwo uczniom podczas inauguracji roku szkolnego.

Do częstych przewinień w okresie wolnym od nauki szkolnej należą spacery w torach czynnych, wspinaczka na słupy trakcyjne, czy przebieganie bezpośrednio przed nadjeżdżającym pociągiem. Straż Ochrony Kolei przypomina, że droga hamowania pociągu jadącego z prędkością 100 kilometrów na godzinę wynosi 700 metrów. Kamień trafiający w szybę wagonu ma siłę pocisku, natomiast w sieci trakcyjnej płynie prąd stały o napięciu 3000 V.

Akcje edukacyjne, promujące bezpieczeństwo na obszarze kolejowym, są stałym elementem działalności prewencyjnej prowadzonej przez SOK od wielu lat. W zeszłym roku odbyło się blisko tysiąc spotkań, dzięki czemu ponad 50 tysięcy młodych ludzi zyskało wiedzę, jak zachowywać się w pobliżu torów, by zapewnić bezpieczeństwo sobie oraz swoim kolegom i bliskim.

Nauka nie idzie w las, z roku na rok kolej staje się coraz bezpieczniejsza. Jest to między innymi zasługa edukacji od najwcześniejszych lat, którą konsekwentnie prowadzi Straż Ochrony Kolei.